نوشته‌ها

چکاپ‌های زنانه؛ مهم ترین بررسی های سلامتی در خانم ها

در این روزها که بحث روز زن و مادر داغ است ما هم به نوبه‌ی خود به بحث سلامت زنان و مادران سرزمینمان می‌پردازیم و نگاهی می‌اندازیم به اصلی‌ترین بررسی‌ها، آزمایشات و چکاپ‌هایی که لازم است خانم‌ها آن‌ها را انجام داده و حواسشان به آن‌ها باشد.

فشار خون
افزایش فشار خون خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهد. همه زنان بزرگسال باید فشار خون خود را بدانند. در سنین بالاتر و برای کسانی که شرایطی مانند چاقی دارند که آن‌ها را در معرض خطر افزایش فشار خون قرار می‌دهد، غربالگری سالانه توصیه می‌شود.

آزمایش قند خون
زنان دارای اضافه وزن یا چاق، از آن دسته افرادی هستند که در معرض خطر بیشتری قرار دارند. علاوه بر این زنانی که دارای سابقه خانوادگی دیابت یا سابقه دیابت حاملگی هستند، باید گلوکز خون خود را به طور دوره‌ای بررسی کرده و از مشاوره پزشکی بهره بگیرند.

شاخص توده بدن
شاخص توده بدن (BMI) معیاری برای چاقی است. اگرچه هیچ دستورالعمل سخت و سریعی برای اینکه هر چند وقت یک بار این اندازه‌گیری را انجام دهید وجود ندارد، اما باید بدانید که این یک عدد مهم است. BMI ی بالا در شما نشان‌دهنده اضافه وزن یا چاقی شماست، شرایطی که خطر مشکلات جدی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد.

غربالگری تراکم استخوان
خانم‌ها باید از 65 سالگی غربالگری پوکی استخوان را شروع کنند؛ اما افرادی که دارای عوامل خطر پوکی استخوان هستند، مانند شکستگی یا وزن کم بدن، باید زودتر بررسی شوند.

تشخیص زودهنگام سرطان سینه
سرطان پستان علت اصلی موارد سرطان و مرگ‌ومیر در زنان است. تشخیص به موقع سرطان می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. علائم رایج شامل توده‌ها، عدم تقارن، فرورفتگی پوست یا نوک سینه، تغییرات یا ترشحات خونی است. در صورت موجود بودن در کشور شما، شرکت در یک برنامه غربالگری سرطان سینه می‌تواند مفید باشد. غربالگری توسط ماموگرافی انجام می‌شود. سن شروع می‌تواند متفاوت باشد و به طور کلی 50 سال است و هر دو سال تکرار می‌شود. اگر سابقه خانوادگی این بیماری و یا سایر نگرانی‌ها را دارید، در مورد شروع غربالگری زودتر با پزشکتان مشورت کنید.

تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ دومین سرطان شایع در میان زنان است. تشخیص به موقع سرطان می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. توجه به علائم رایج مانند تغییر در عادات روده، خون در مدفوع یا کاهش وزن غیرقابل توجیه بسیار مهم است. در صورت موجود بودن در کشور شما، شرکت در غربالگری سرطان روده بزرگ توصیه می‌شود. غربالگری به طور کلی در سن 50 سالگی آغاز می‌شود و می‌تواند از طریق آزمایش‌های مبتنی بر مدفوع (برای آزمایش خون در مدفوع) یا آندوسکوپی (برای بررسی روده‌ها با استفاده از یک لوله و دوربین روشن) انجام شود. اگر سابقه خانوادگی بیماری یا سایر نگرانی‌ها را دارید، در مورد شروع غربالگری زودتر با پزشک خود صحبت کنید.

معاینه دندانپزشکی
وضعیت ضعیف سلامت دندان فقط بر روی دندان‌هایتان تأثیر نمی‌گذارد. عفونت‌های دندان و لثه می‌تواند بر تندرستی شما تأثیر منفی بگذارد، بنابراین مهم است که از دندان‌هایتان مراقبت کنید. مرتباً مسواک بزنید، از استعمال دخانیات و غذاهای شیرین پرهیز کنید و برای سالم نگه داشتن دهان خود هر 6 ماه یکبار به دندان‌پزشک مراجعه کنید. از طریق معاینات منظم دندانپزشکی، که شامل تمیز کردن و معاینه دندان‌ها، همراه با عکس دندان است، دندان‌پزشک می‌تواند علائم اولیه پوسیدگی و سایر مشکلات را تشخیص دهد.

بررسی مشخصات لیپیدی
این تست برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی استفاده می‌شود. اگر در معرض ابتلا به بیماری قلبی یا سکته مغزی هستید، در مورد زمان تکرار این آزمایش خون با پزشک خود مشورت کنید. برای بزرگسالان 40 سال به بالا، و برای کسانی که بیماری‌هایی مانند چاقی یا دیابت دارند، ترجیح داده می‌شود مشخصات چربی شامل کلسترول تام و سایر چربی‌ها باشد.

غربالگری سرطان دهانه رحم: پاپ اسمیر و آزمایش HPV
در طی آزمایش پاپ اسمیر، پزشک شما از یک اسپکولوم برای بزرگ‌تر شدن کانال واژن استفاده می‌کند، سلول‌ها را با یک برس کوچک از دهانه رحم می‌گیرد و آن سلول‌ها را در زیر میکروسکوپ از نظر تغییراتی که ممکن است منجر به سرطان دهانه رحم شود بررسی می‌کند. غربالگری باید از 30 سالگی شروع شود، در صورت منفی بودن تست، می‌توانید هر سه تا پنج سال یکبار آزمایش را انجام دهید.

سرطان روده بزرگ دومین سرطان شایع در میان زنان است. تشخیص به موقع سرطان می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد. توجه به علائم رایج مانند تغییر در عادات روده، خون در مدفوع یا کاهش وزن غیرقابل توجیه بسیار مهم است

علاوه بر پاپ اسمیر می‌توان از آزمایش HPV برای شناسایی ویروس پاپیلومای انسانی (Humanpapillom)، یکی از رایج‌ترین عفونت‌های مقاربتی که در صورت تداوم منجر به پیش سرطان و سرطان می‌شود، استفاده کرد. غربالگری در اینجا هم باید از سن 30 سالگی شروع شود (برای خانم‌های مبتلا به اچ آی وی زودتر) و در صورت منفی بودن آزمایش می‌توانید بعد از حداقل پنج سال آزمایش را دوباره تکرار کنید.

معاینه پوست
خانم‌ها باید حواسشان به پوستشان باشد، بدین صورت که پوست سراسر بدن را به دقت بررسی کنند؛ زیرا خال‌های جدید یا تغییر در خال‌های موجود می‌تواند نشانه‌های اولیه سرطان پوست باشد. آفتاب‌سوختگی هم می‌تواند باعث ایجاد ملانوم و سایر سرطان‌های پوست شود بنابراین محافظت در برابر آفتاب‌سوختگی برای همه سنین مهم است. در صورت مشاهده تغییر در خال‌ها در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

اختلال بینایی و شنوایی
شنوایی و بینایی شما ممکن است با افزایش سن دچار تغییراتی شود. مثلاً ممکن است مواردی که قبلاً برایتان خیلی راحت بوده مثل خواندن علائم راهنمایی رانندگی یا گفتگو در یک رستوران، برایتان چالش‌برانگیز شود. اگر مشاهده کردید که چیزی تغییر کرده است به مراقبین بهداشتی مراجعه کرده و آن‌ها را چک کنید.

کاهش فشارخون با حرکات کششی

نتایج بررسی جدید محققان دانشگاه ساسکاچوان کانادا نشان می‌دهد، حرکات کششی در کاهش فشارخون موثرتر از پیاده‌روی هستند.

 نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که حرکات کششی باید به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی فشارخون بالا (بزرگترین عامل خطر برای بیماری‌های قلبی و عروقی) در نظر گرفته شوند.

دکتر فیل چلیبیک، از محققان این بررسی گفت: «افراد تصور می‌کنند که حرکات کششی مختص عضلات است، اما زمانی که عضلات خود را کشش می‌دهید، تمام رگ‌های خونی نیز ازجمله عروق کشیده می‌شوند.» اگر سفتی رگ‌های خود را کاهش دهید، مقاومت کمتری در برابر جریان خون ایجاد خواهد شد.

این تحقیق اولین تحقیق در نوع خود است که به‌طور مستقیم پیاده‌روی و حرکات کششی را برای کاهش فشارخون بالا مقایسه می‌کند.

در مرحله اول، محققان به‌طور تصادفی ۴۰ فرد مسن با فشارخون بالا را برای بررسی هشت هفته‌ای به دو گروه تقسیم کردند؛ گروهی به مدت ۳۰ دقیقه در روز و برای پنج روز در هفته حرکات کششی انجام دادند و گروه دیگر در مدت مشابه پیاده‌روی سریع انجام دادند.

متخصصان قبل و بعدازاین بررسی، فشارخون شرکت‌کنندگان را در حالت نشسته، درازکشیده و در ۲۴ ساعت با مانیتور قابل‌حمل اندازه گرفتند. نتایج در هر سه اندازه‌گیری نشان داد که حرکات کششی نسبت به پیاده‌روی، فشارخون را بیشتر کاهش می‌دهند.

از طرف دیگر، شرکت‌کنندگان گروه پیاده‌روی در هشت هفته، چربی بدن بیشتری در قسمت کمر خود از دست دادند. به گفته دکتر چلیبیک، افرادی که برای کاهش فشارخون بالا پیاده‌روی می‌کنند باید این کار را ادامه دهند و برخی حرکات کششی را نیز به آن اضافه کنند.

محققان اظهار کردند: افراد نباید تصور کنند که باید از انجام برخی ورزش‌ها مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا اسکی صحرانوردی (ورزش زمستانی) که همگی تاثیر مثبت بر چربی بدن، سطح کلسترول و قند خون‌دارند، اجتناب کنند.

دکتر چلیبیک بر این باور است که می‌توان با حرکات کششی کوتاه منظم در عضلات بزرگتر پا به‌ویژه عضلات چهار سر ران و عضلات پشت ران به همان مزایا دست‌یافت.

وی در ادامه افزود: یوگا نیز باعث کاهش مشابه فشارخون می‌شود.

دکتر چلیبیک گفت: خوبی حرکات کششی این است که ترکیب آن در برنامه روزانه بسیار آسان است. حرکات کششی با آب‌وهوای نامناسب محدود نمی‌شود و به‌راحتی انجام می‌شود. بعدازظهر زمانی که در حال استراحت هستید به‌جای نشستن بر روی کاناپه و تماشای تلویزیون می‌توانید بر روی زمین حرکات کششی انجام دهید.

نتایج این بررسی در نشریه Physical Activity and Health ارائه‌شده است.

یک متخصص تغذیه عنوان کرد؛
چربی خون را چگونه کنترل کنیم/راهکارهای تغذیه ای

حمید حاجی فرجی، در خصوص عوامل موثر در بالا رفتن میزان چربی خون ، گفت: چربی خون و دریافت آن یک سطح خاص دارد برای مثال بخشی از میزان چربی خون از منابع غذایی دریافت می شود که برای متابولیسم، سوخت و ساز و عملیات های سیستم عصبی بدن مورد نیاز است.

 

این متخصص تغذیه با اشاره به اینکه ۲۰ تا ۳۰ درصد کالری بدن از چربی ها تامین می شود، اظهار کرد: بخشی از کالری مورد نیاز بدن توسط چربی ها تامین می شود که ۱۰۰ درصد آن از منابع اسیدهای چرب غیر اشباع که در مغز دانه ها و دانه های روغنی یافت می شود است همچنین امگا۳ و ۶ نیز در ماهی ها و منابع دریایی از جمله منابع دریافت اسیدهای غیر اشباع هستند و هرکدام به خودی خود می توانند در تقویت سیستم امینی بدن و جلوگیری از بروز مشکلات قلبی- عروقی، اختلال سلول های عصبی و مشکلات چشم تاثیر فراوانی داشته باشند همچنین به میزان زیادی التهابات را کاهش می دهند.

 

وی افزود: مشکلی که ما در بروز چربی خون با آن مواجهه هستیم ژنتیک، کم کاری تیروئید یا اختلالاتی مانند دیابت کنترل نشده و همچنین الگوی ناصحیح مصرف مواد غذایی است که منجر به بالا رفتن چربی خون می شوند. برای مثال در بیماران دیابتی یا افرادی که از کم کاری تیروئید رنج می برند میزان تری گلیسیرید از ۱۵۰ تا ۲۰۰ بالاتر رفته و بیمار باید تحت درمان های پزشکی قرار گیرد بدیهی است زمانی که میزان HDL کاهش پیدا می کند فرد مبتلا به چاقی و فشار خون می شود که در چنین زمانی فرد به سندروم متابولیک مبتلا خواهد شد که ریسک بیماری های قلبی وعروقی را بالا می برد.

 

فرجی ادامه داد: درصد چربی دریافتی در بدن باید به همان میزان ۳۰ درصد باشد برای این منظور اصلاح سبک و شیوه غذایی، عدم مصرف غذاهایی با پخت ناسالم و یا فست فود ها که با روغن های اکسیدشده تهیه می شوند و رژیم غذایی مناسب حتی در افرادی که مشکلات ژنتیکی دارند نیز می تواند به میزان بسیار قابل توجهی در بالا رفتن چربی خون نقش داشته باشند.

 

وی گفت: وزن متعادل در افراد و کاهش وزن با استفاده از شیوه های اصولی می تواند از بروز چربی خون جلوگیری کند، در غیر این صورت کاهش وزن غیر اصولی خود به عنوان عامل افزایش چربی خون به شمار می رود.

 

این متخصص تغذیه افزود: کاهش مصرف قند و شکر و افزایش مصرف فیبر به میزان قابل توجهی برای جلوگیری از بروز چربی خون بالا موثر خواهد بود. مصرف روزانه ۵ تا ۷ واحد از سبزیجات خام و پخته، انجام فعالیت مناسب ورزشی به شکلی که ضربان قلب بالا رود، عدم مصرف چربی های ترانس که در شیرینی و شکلات وجود دارند، همچنین مصرف غذاهای غیر سرخ شده می توانند از بروز چربی خون بالا جلوگیری کنند.

مسئول کلینیک سلامت جنسی ابن‌سینا؛
دیابت «سونامی قرن» است/عوارض بهداشتی مرض قند

به گزارش مرکز روابط عمومی کلینیک ساج به نقل از خبرگزاری مهر، روز چهاردهم نوامبر، سالروز تولد فردریک بانتینگ، کاشف انسولین، به ‌عنوان روز جهانی دیابت نامگذاری شده است. دیابت یک بیماری متابولیک مزمن است که در آن، کاهش ترشح انسولین یا کاهش حساسیت سلول‌ها به انسولین موجب اختلال در سوخت‌و ساز کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها می‌شود.

هدف از نامگذاری چنین روزی، افزایش آگاهی عمومی در ارتباط با علل، عوارض، پیشگیری و درمان این اختلال فزاینده است. از جمله عوارضی که این بیماری به‌ دنبال دارد، اختلال در عملکرد جنسی مبتلایان است.

هاله ملکی مسئول کلینیک سلامت جنسی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، گفت: بر اساس جدیدترین آمار، جمعیت افراد مبتلا به دیابت در جهان حدود ۴۶۳ میلیون نفر است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ شمار مبتلایان از مرز نیم میلیارد خواهد گذشت و تا سال ۲۰۴۵ به ۷۰۰ میلیون خواهد رسید. این افزایش در همه نقاط دنیا یکسان نیست و در اروپا ۱۵ درصد، شمال آفریقا ۱۴۳ درصد و خاورمیانه تا ۹۶ درصد خواهد بود. البته این آمار مربوط به مبتلایان شناخته‌شده است و افرادی که هنوز بیماری‌شان تشخیص داده نشده و مبتلایان به پره‌دیابت (پیش‌دیابت) را هم باید به این ارقام اضافه کرد.

وی یادآور شد: دیابت «سونامی قرن» نامیده می‌شود، چرا که افزون بر عوارض فردی، سبب بروز مشکلات بهداشتی و هزینه‌های بالا در جوامع می‌شود. عوارض دیابت شامل اختلالات بینایی، حملات قلبی عروقی، نارسایی کلیوی، مرگ، قطع پا، افسردگی، مشکلات جنسی و…، است.

مسئول کلینیک سلامت جنسی ابن‌سینا افزود: مشکلات جنسی افزون بر اینکه کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، باعث ایجاد مشکلات بین فردی و زناشویی هم می‌شوند. در مردان دیابتی، شایع‌ترین مشکل جنسی اختلال نعوظ است. ممکن است زودانزالی، دیرانزالی، برگشت انزال به مثانه و بی‌میلی جنسی نیز در مردان دیابتی رخ دهد. در زنان دیابتی نیز، کاهش میل جنسی، کاهش برانگیختگی جنسی، درد هنگام مقاربت، افزایش عفونت‌های واژن و نرسیدن به اوج لذت جنسی شایع است.

وی تأکید کرد: بخشی از عوارض مربوط به پیشرفت بیماری و بخشی ناشی از داروهایی است که برای کنترل عوارض دیابت مصرف می‌شوند. برای داشتن عملکرد جنسی طبیعی، سلامت سیستم های قلب و عروق و عصبی ضروری است. قند خون بالا در طول زمان، سبب آسیب به رشته‌های عصبی محیطی و عروق می‌شود. همچنین، قند خون می‌تواند باعث افزایش سطح چربی‌های مضر خون و رسوب آنها در دیواره عروق شود و که در درازمدت موجب تنگی و انسداد رگ‌ها می‌شود. با قطور شدن دیواره رگ‌ها، فشارخون بالا می‌رود و سبب تخریب دیواره رگ‌ها می شود. بنابراین، افزایش سطح قند خون و مقاومت به انسولین به‌صورت زنجیروار با آسیب‌های جدی قلبی عروقی و عصبی مرتبط است.

ملکی با تأکید بر اهمیت سبک زندگی سالم در پیشگیری از ابتلا و نیز کنترل عوارض دیابت، گفت: سبک زندگی ناسالم از جمله عوامل خطر مهم هم در افزایش خطر ابتلا و هم در تشدید آسیب‌های بیماری دیابت است. برای مثال، اگر فرد مبتلا به دیابت دخانیات مصرف کند، کاهش سطح اکسیژن نیز اتفاق می‌افتد و آسیب دیواره رگ‌ها تشدید می شود. مصرف الکل نیز سبب افزایش قند خون و ذخیره آن به‌صورت چربی می‌شود. اضافه وزن و چاقی ناشی از سبک زندگی نادرست و کم‌تحرکی، تغذیه نادرست، و عادات خواب نامناسب نیز به افزایش سطح قند و چربی خون دامن می‌زنند.

مسئول کلینیک سلامت جنسی ابن‌سینا با اشاره به ارتباط افزایش سن، دیابت و اختلالات عملکرد جنسی، خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که افزایش سن فرد بر تنظیم قند خون تأثیر می‌گذارد. از سوی دیگر، بالا رفتن سن به ‌تنهایی احتمال بروز اختلالات عملکرد جنسی را افزایش می‌دهد. بنابراین، اگر دیابت نیز به این عوامل اضافه شود، خطر بروز اختلالات عملکرد جنسی به‌وضوح افزایش می‌یابد.

وی با اشاره به پیامدهای روانی ابتلا به دیابت، افزود: مبتلایان به دیابت، دچار تنش روانی، اضطراب و افسردگی ناشی از مصرف دائمی داروها و تغییرات تحمیل‌شده بر سبک زندگی می‌شوند. همین استرس اضافی، سبب افزایش هورمون‌های وابسته به استرس و اختلال در سازوکار تنظیم قند خون می‌شود. اضطراب ناشی از اختلال عملکرد جنسی نیز می‌تواند فشار و تنش روانی بر این افراد را افزایش دهد.

ملکی در پایان اصلاح سبک زندگی و مراجعه به مشاوران و متخصصان در هنگام بروز اختلالات جنسی را برای کنترل پیامدهای این بیماری ضروری دانست و یادآور شد: برای جلوگیری از بروز عوارض دیابت، رعایت برنامه غذایی سالم و اعتدال در مصرف غذا، داشتن فعالیت جسمانی منظم، کنترل دقیق قند خون با داروهای خوراکی یا انسولین، کنترل فشارخون و سطح چربی‌های خون توصیه می‌شود. همچنین، در صورت اختلال در عملکرد جنسی و روابط زناشویی، مشاوره با متخصصان سلامت جنسی می‌تواند کمک‌کننده باشد.