افراد زیادی در دنیا به دلایل مختلف مبتلا به انواع سرطان ها می شوند. امروزه ابتلا به سرطان دیگر به معنای مواجهه با مرگ نیست چرا که اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود، می توان از طریق روش های مختلف درمانی، بیماری را به طور کامل ریشه کن نمود و فرد مبتلا می تواند سالیان سال به حیات خود ادامه دهد. اما متاسفانه مواردی هم وجود دارد که سرطان ها دیر تشخیص داده می شوند و بیمار زمانی فرآیند درمان را آغاز می کند که بنابر نظر پزشکان مدت زمان کمی از زندگی وی باقی مانده است. در این موارد دیگر نمی توان صرفا به روش های شیمی درمانی اکتفا کرده و بایستی از اعمال جراحی استفاده شود.

دکتر آرمان آقایی مدیر عامل کلینیک ساج و فلوشیپ جراحی سرطان کبد، مجاری صفراوی و پانکراس، به عنوان یکی از معدود جراحان داخلی که مبادرت به انجام جراحی تومورهای پیشرفته شکمی می کنند با بیان این مطلب، به جراحی هایپک به عنوان یکی از موثرترین و جدیدترین روش های درمان سرطان اشاره کرد و توضیح داد: یکی از به روزترین اعمال جراحی که در درمان بیماران سرطانی به کار گرفته می شود، جراحی هایپک (Hyperthermic intraperitoneal chemotherapy) است. هایپک (HIPEC) یا شیمی درمانی داخل صفاقی هایپرترمیک یک روش ابتکاری است که برای درمان سرطان هایی که از حفره شکم منشا گرفته یا به آن گسترش یافته اند، استفاده می شود. خارج کردن تومورهای سرطانی، پیشینه ای بالغ بر 80 سال دارد اما روش هایپک یکی از به روزترین و موفق ترین اقدامات در این زمینه به شمار می آید.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که عمل جراحی هایپک چیست و چگونه باعث درمان سرطان های مربوط به شکم می شود، گفت: به بیان ساده بایستی این طور بگوییم که زمانی که بیمار درگیر توده های پیشرفته سرطانی در ناحیه شکم می شود، ابتدا تحت یک عمل جراحی باز و طولانی مدت (10-12 ساعت) با حضور اعضای تیم جراحی و مهندسین پزشکی قرار می گیرد تا تمامی توده ها و تومورها از حفره شکم خارج شوند. اما قطعا این احتمال وجود دارد که سلول های سرطانی همچنان در این ناحیه باقی مانده و پس از مدتی ایجاد توده های جدید نمایند. بنابراین با استفاده از فنآوری “هایپک” که به عنوان “شیمی درمانی گرم” نیز شناخته می شود، مایع شیمی درمانی به طور مستقیم و بدون تزریق وریدی، با دوز بالا و درمای بین 42 تا 44 درجه به مدت 60-90 دقیقه در بدن بیمار به گردش درخواهد آمد تا سلول های سرطانی به جا مانده و همچنین تومورهایی که قابل مشاهده نیستند، به طور کامل از بین بروند. در برخی از کشورها، در مواردی که تومورها محدود هستند، گاها این عمل به صورت لاپاراسکوپی و بدون باز کردن شکم انجام می شود.

دکتر آقایی در مورد تاثیر دمای بالا در حین انجام این عمل، اینگونه توضیح داد:  علت بالا بردن دما در این روش، نفوذ بیشتر دارو به سلول های سرطانی، کاهش اثرات منفی داروهای شیمی درمانی، پخش یکنواخت دارو در تمامی قسمت های حفره شکم و همچنین کاهش اثرات منفی داروها بر روی کلیه هاست. گذشته از همه این ها گرما و دمای بالا به خودی خود، مانع از شکل گیری تومورها می شود. در واقع در روش هایپک دارو و دمای بالا در همکاری با یکدیگر، باعث از بین بردن سلول ها و توده های سرطانی در ناحیه شکم می شوند.

مدیر عامل کلینیک ساج در ادامه به موارد استفاده از جراحی هایپک پرداخت و تصریح کرد:HIPEC برای درمان سرطان های مربوط به حفره داخلی شکم مانند سرطان آپاندیس، سودوموکسیوم صفاقی ، سرطان روده بزرگ ، سرطان معده ، سرطان تخمدان و مزوتلیوم صفاقی کاربرد داشته و در درمان آن ها بسیار موثر است.

دکتر آقایی در پاسخ به این سوال که جراحی هایپک تا چه حد موفقیت آمیز است و به چه کسانی توصیه می شود، توضیح داد: انجام جراحی هایپک در ابتدا تنها به بیمارانی توصیه می شد که در مراحل پیشرفته بیماری قرار داشته و دیگر روش های معمول شیمی درمانی در مورد آن ها اثر بخش نبود و تنها مدت زمان کوتاهی تا پایان زندگی فرصت داشتند. اما این عمل جراحی موفق شده که بیش از نیمی از بیمارانی که تحت این روش درمانی قرار می گیرند را به بهبودی کامل رسانده و به آن دسته از افرادی هم که کاملا درمان نمی شوند، کمک می کند که سال های طولانی به حیات خود ادامه دهند. درصد چشمگیر موفقیت جراحی هایپک باعث شده که به بسیاری از بیمارانی که هنوز به مراحل پیشرفته بیماری هم نرسیده اند، انجام این عمل توصیه شود چراکه این روش چندین برابر بیشتر از شیمی درمانی موثر بوده، درمان را اثر پذیرتر کرده و احتمال بهبودی کامل بیمار را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

وی همچنین به طول درمان پس از انجام این عمل جراحی اشاره کرد و گفت: با توجه به این که جراحی هایپک یکی از سنگین ترین اعمال جراحی برای درمان سرطان به شمار می رود، پس از انجام عمل به مدت 10 -14 روز بایستی بیمار در بیمارستان بستری بوده و پس از بازگشت به منزل نیز انجام مراقبت ها و ملاحظات لازم ضروری است.

این فلوشیپ جراحی، در پایان به مراکز انجام این جراحی در داخل کشور اشاره کرد و گفت: به دلیل دشوار بودن پروسه این عمل جراحی، معمولا بسیاری از تیم های پزشکی انجام آن را نمی پذیرند. با این حال و با وجود تعداد انگشت شماری از جراحان متخصص داخلی در این عرصه، کشور ما یکی از موفق ترین و مقرون به صرفه ترین کشورها برای انجام جراحی هایپک به شمار می رود. شهرهای تهران و شیراز تا کنون موفقیت های قابل توجهی را در زمینه انجام عمل جراحی هایپک تجربه کرده اند و به همین جهت ایران را به یکی از جذاب ترین قطب های درمانی در این عرصه مبدل ساخته اند.